- Nie masz aktualnie nic w koszyku
Zobacz nasze bestsellery!
Katarzyna Rzeczkowska
Posted on
Nerwica lękowa to przewlekłe zaburzenie lękowe, które dotyczy coraz większego odsetka ludności na całym świecie. Można je już nazywać epidemią XXI wieku. Zaburzenie to zazwyczaj dotyka osób między 25 a 45 rokiem życia, ale próg wieku tego zaburzenia niestety stale się obniża. Według badań nerwica lękowa może dotyczyć około 20% populacji, a w niektórych grupach zawodowych sięga nawet 40%. Szacuje się, że na zaburzenia lękowe cierpi średnio co trzeci Polak. Zaburzenia lękowe są częściej diagnozowane u kobiet. Przypuszcza się jednak, że po prostu to kobiety częściej korzystają z pomocy psychologicznej/psychiatrycznej niż mężczyźni.
Lęk jest naturalnym stanem emocjonalnym. Każdemu z nas zdarzyło się przecież czegoś bać, czy też czuć napięcie wywołane stresem, takie jak ucisk w żołądku czy “gulę” w gardle. Bywają dni, że czujemy się zmęczeni, przytłoczeni i przygniatają nas tzw. czarne myśli. Ale jeśli lęk jest przewlekły, towarzyszy nam każdego dnia i uniemożliwia nam normalne funkcjonowanie, należy jak najszybciej poszukać pomocy u psychologa bądź psychiatry.
Czym jest nerwica lękowa i jak ją zdiagnozować? Czy nerwicę lękową można wyleczyć?
Spis treści:
Co to jest nerwica lękowa
Nerwica lękowa – przyczyny
Objawy nerwicy lękowej
Jak leczyć nerwicę lękową
Suplementy diety na nerwicę lękową
Zapobieganie nerwicy lękowej
Co to jest nerwica lękowa?
Nerwica lękowa to jeden z rodzajów zaburzeń lękowych. To właśnie lęk (uświadomiony lub nie) jest źródłem wszystkich symptomów tej przypadłości. W grupie zaburzeń lękowych oprócz nerwicy lękowej (zespołu lęku uogólnionego GAD) wyróżnia się:
- fobię społeczną,
- fobie specyficzne,
- lęk paniczny z atakami paniki,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
- zespół ostrego stresu (ASD)
- zespół stresu pourazowego (PTSD).
Lęk i wywołane przez niego symptomy mogą towarzyszyć nam cały czas, lub objawiać się atakami. Wywołane przez nerwicę lękową objawy somatyczne potęgują lęk będący źródłem problemu i tak powstaje błędne koło. Co istotne, lęk ten nie musi być odpowiedzią na realne zagrożenie, może być irracjonalny.
Często nerwica lękowa mylona jest z innymi chorobami. Chory zanim trafi do psychiatry, udaje się np. do neurologa z uwagi na przewlekłe migreny, do gastrologa ponieważ doskwierają mu mdłości i bóle brzucha, lub kardiologa z uwagi na nierównomierne, szybkie bicie serca. Wszystko to wynika z faktu, iż nerwica lękowa charakteryzuje się szerokim spektrum objawów psychicznych i fizycznych, które łatwo pomylić z wieloma innymi chorobami.
Dopiero gdy okazuje się, że według badań ciało jest zdrowe, pada sugestia zbadania psychiki. Co istotne pacjent po diagnozie, zdając sobie sprawę, że jego lęk nie ma racjonalnego wytłumaczenia, nadal unika sytuacji które mogą go powodować. Podobnie jak w przypadku arachnofobii (lęku przed pająkami) – chory może wiedzieć, że pająk nic mu nie zrobi, ale i tak będzie go unikał. W efekcie osoba dotknięta zaburzeniami lękowymi rezygnuje z życia towarzyskiego czy wychodzenia do dużych skupisk ludzi, bojąc się nawrotu ataków. Napady lęku mogą powodować bowiem codzienne czynności, jak wyjście do sklepu czy pracy. Taka izolacja może skutkować rozwijaniem się depresji.
Nerwica lękowa przyczyny. Co może ją wywoływać?
Jest wiele przyczyn ujawnienia się nerwicy lękowej. Do pojawienia się nerwicy lękowej niewątpliwie przyczynia się nasz aktualny, szybki i stresogenny tryb życia. Pogoń za karierą i pieniędzmi, próby pogodzenia życia zawodowego z domowym, wszechobecny perfekcjonizm bijący z mediów społecznościowych i stałe porównywanie się do innych… Takie środowisko nie daje przestrzeni na odpoczynek, refleksję, czy przeżycie różnych emocji, np. lęku, który często wypychamy ze świadomości. W efekcie nasz układ nerwowy jest notorycznie przebodźcowany. Nerwica lękowa nazywana jest chorobą duszy, ponieważ często zapadają na nią osoby wrażliwe, podatne na stres. Podłożem jej zaistnienia może być także przebyta trauma – nawet dawno temu, np. w dzieciństwie. Takie nieprzepracowane emocje mogą drzemać w nas latami, niczym brud zamieciony pod dywan. Po czasie nasz układ nerwowy nie wytrzymuje, a tłumione latami emocje wywołują zaburzenia lękowe, podczas których cierpi zarówno “dusza” jak i ciało. Wśród przyczyn nerwicy lękowej wymienić można:
- predyspozycje genetyczne
- sytuacje stresogenne (śmierć bliskiej osoby, rozstanie, mobbing w pracy);
- współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych lub/i chorób somatycznych – depresja, choroby tarczycy, cukrzyca, wahania hormonalne i wiele innych chorób mogą nasilać objawy nerwicy lub wręcz prowokować jej wystąpienie ;
- używki – substancje psychoaktywne takie jak alkohol, narkotyki, leki uspokajające brane wbrew zaleceniom lekarza mogą wywoływać i wzmagać lęk. Osoby z nerwicą często uzależniają się od nich, ponieważ dają chwilową ulgę redukując lęk, ale na dłuższą metę nasilają objawy nerwicy prowadząc do błędnego koła;
- cechy osobowości – niektóre cechy osobowości, takie jak patologiczny perfekcjonizm, niskie poczucie własnej wartości czy silna potrzeba kontrolowania siebie i otoczenia sprzyjają zaistnieniu nerwicy lękowej.
Nerwica lękowa objawy. Jak rozpoznać tę chorobę psychiczną?
Jakie są objawy nerwicy lękowej? Najbardziej charakterystyczne dla nerwicy lękowej są ataki paniki – to one zazwyczaj prowokują nas do udania się do specjalisty. Atak paniki trwa zazwyczaj nie dłużej niż 20 min. i samoistnie ustępuje. W trakcie takiego ataku chory ma wrażenie, że dzieje się z nim coś złego, obawia się o swoje życie i zdrowie. W wyniku towarzyszących napadowi objawów somatycznych osoba może mieć wrażenie, że dostaje zawału czy jest bliski omdlenia.
Symptomy psychologiczne:
- przewlekły niepokój i zamartwianie się;
- ciągłe negatywne myśli i uczucia powodujące lęk i niepokój;
- problemy ze snem, natłok myśli;
uczucie odrealnienia (depersonalizacja i derealizacja); - problemy z samoregulacją emocjonalną – nie potrafimy panować nad własnymi emocjami, uspokoić się czy wyciszyć
- lęk przed utratą kontroli nad sobą lub otoczeniem;
- tendencje perfekcjonistyczne;
- wzmożona czujność i gotowość, które powodują wewnętrzne napięcie;
- pobudzenie psychoruchowe, potrzeba bycia w ciągłym ruchu i robienia czegoś;
- trudności ze skupieniem, pamięcią, planowaniem i koordynowaniem własnych działań;
- apatia, izolowanie się od innych, nerwowość, labilność emocjonalna
- spadek libido.
Symptomy fizyczne:
- nadmierna potliwość;
- napięcie mięśniowe;
- przyspieszone bicie serca;
- suchość w ustach, problemy z przełknięciem śliny, uczucie guli w gardle;
- osłabienie, mroczki przed oczami, zawroty głowy, omdlenia;
- ucisk/kłucie w klatce piersiowej, trudności ze złapaniem tchu, duszności;
- nadmierne pobudzenie, tiki nerwowe, drżenie kończyn;
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka);
- bóle głowy
- zaburzenia funkcji seksualnych (problemy z erekcją czy osiągnięciem orgazmu)
Nerwica lękowa leczenie. Jak leczyć nerwicę lękową? Metody i strategie terapeutyczne
Nerwicę należy leczyć psychoterapią wspomaganą farmakologią. Należy pamiętać, że leki niwelują objawy choroby, a nie leczą ich przyczyny. Leki mają za zadanie umożliwić osobie normalne funkcjonowanie i pomóc w skupieniu się nad terapią. Najczęściej jest to psychoterapia poznawczo-behawioralna, podczas której można nauczyć się, jak radzić sobie z objawami nerwicy. Zazwyczaj uczestniczy się na niej raz w tygodniu przez ok 0.5 do 1.5 roku. Podczas terapii szukamy z terapeutą przyczyny zaistnienia nerwicy, skupiamy się na wewnętrznych konfliktach, skrywanych potrzebach. Następnie omawiamy mechanizm stanów lękowych i rozpoznajemy sytuacje które budzą w nas lęk.
Przydatne są również techniki relaksacyjne przy nerwicy i stanach lękowych. Zaliczamy do nich świadomy oddech – szczególnie istotny u osób z atakami paniki, którzy oddychają płytko i szybko, co powoduje hiperwentylację. W efekcie nasilają zawroty głowy, serce przyspiesza swoje bicie, a to wzmacnia lęk nakręcający kolejne objawy. Kolejnym sposobem jest progresywna relaksacja mięśni Jacobsona, polegająca na napinaniu i rozluźnianiu mięśni. Przydatne jest też praktykowanie wizualizacji miejsc, w których czujemy się komfortowo i czujemy spokój – plaża, góry czy miejsce z dzieciństwa.
Rola witamin w łagodzeniu objawów nerwicy lękowej
Witaminy i minerały odgrywają istotną rolę w zdrowiu układu nerwowego. Mało kto zdaje sobie sprawę, że niedobory takich witamin jak D3 czy witamin z grupy B może wręcz powodować depresję, a na pewno nasilać jej objawy. Naukowcy uważają, że na szczególną uwagę zasługuje witamina B6. W przeprowadzonych badaniach osoby suplementujące tę witaminę potwierdziły znaczne zmniejszenie stanów lękowych. Wynika to z faktu, iż witamina B6 stymuluje neuroprzekaźnik odpowiedzialny za uspokojenie i rozluźnienie.
W przypadku nerwicy, jest ona często mylona z tężyczką. Tężyczka pojawia się w sytuacji niedoboru wapnia, któremu często towarzyszy niedobór magnezu oraz potasu. Jej objawy łudząco przypominają tężyczkę – możemy mieć stany lękowe z dusznościami, kołataniem serca, drętwieniem kończyn. Tężyczka często towarzyszy nerwicy lękowej, bo osoba żyjąca w przewlekłym stresie i lęku jest bardziej narażona na niedobory m.in. magnezu.
Suplementy diety na nerwicę lękową
Oprócz witamin i minerałów, warto wzbogacić dietę o suplementy diety – antyoksydanty. Są to substancje niwelujące negatywne działanie wolnych rodników. Stres jest czynnikiem wzmagającym ich produkcję, co skutkować może tzw. stresem oksydacyjnym. Ten z kolei obniża odporność i powoduje stany zapalne organizmu. W trakcie stanu zapalnego, przez układ odpornościowy wytwarzane są specyficzne białka, zwane cytokinami. Prowadzą one do nadmiernego wydzielania kortyzolu – hormonu stresu, pogłębiając stany lękowe i depresyjne. Antyoksydanty po które warto sięgnąć to:
selen – badania potwierdzają, że jego odpowiedni poziom prowadzi do poprawy nastroju i zmniejsza prawdopodobieństwo występowania stanów lękowych (w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo).
jod – pierwiastek o działaniu antyoksydacyjnym, kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Choroby tarczycy i związana z nimi nierównowaga hormonalna to czynnik mogący powodować lub pogłębiać zaburzenia lękowe.
Adaptogeny na nerwicę lękową:
Kolejną grupą suplementów są adaptogeny, czyli rośliny pomagające adaptować się organizmowi do niesprzyjających warunków, takich jak właśnie przewlekły stres. Ważne jest, że nie mają one działania tylko pobudzającego czy odwrotnie – uspokajającego. Wprowadzają w organizmie stan homeostazy czy równowagi. W efekcie poprawiają pamięć, koncentrację, mogą pomóc w wyciszeniu natrętnych myśli, poprawić jakość snu i dodać energii życiowej. Najpopularniejsze obecnie adaptogeny to Ashwagandha, Żeń-Szeń, Różeniec Górski, Wąkrota Azjatycka, Gotu Kola, Ginkgo Biloba (miłorząb japoński).
Ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu i układu nerwowego odgrywają kwasy Omega 3. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe stanowią bowiem aż 20% suchej masy mózgu oraz ponad 30% wszystkich kwasów tłuszczowych w układzie nerwowym. Biorą udział w regulacji przepływu neurotransmiterów oraz sygnałów nerwowych, a także zmniejszają produkcję wolnych rodników, co przynosi korzyści w walce ze stresem oksydacyjnym.
Tryptofan to aminokwas, z którego produkowany jest hormon szczęścia – serotonina. Jej wydzielanie jest często zaburzone w toku w nerwicy lękowej i depresji. Tryptofan bierze również udział w syntezie melatoniny, czyli hormonu który regulujo m.in. rytm snu i czuwania.
Melatonina to hormon odpowiadający za uczucie senności. Sen pełni bardzo istotną rolę również dla naszej psychiki, ponieważ niedobór snu, zarówno krótko- jak i długotrwały, przyczynia się do zwiększonego odczuwania niepokoju. Jeśli dokuczają Ci problemy ze snem, suplementacja melatoniny może okazać się skuteczna.
Wpływ jelit na humor – mikroflora jelitowa a nerwica lękowa
Mikroflora zasiedlająca jelita ma duży wpływ na nasz nastrój. Bakteryjne produkty przemiany materii wykazują bowiem zdolność do produkowania neuroaktywnych substancji chemicznych mających wpływ na mózg. Ważna jest więc równowaga między “dobrymi” a “złymi” bakteriami w jelitach. W tym celu należy dostarczać wraz z dietą lub suplementami probiotyki, czyli pożyteczne bakterie, oraz prebiotyki, czyli substancje będące pożywką dla tychże bakterii. Jelita są ściśle powiązane z mózgiem i układem nerwowym, dlatego zmiany w mikroflorze jelitowej mogą wpływać na nastrój i odwrotnie – zły nastrój może obniżać jakość mikroflory jelitowej. Potwierdzają to badania u osób z depresją, u których typowe są pewne zaburzenia proporcji różnych szczepów bakterii.
Zapobieganie nerwicy lękowej: Sposoby profilaktyki i dbania o zdrowie psychiczne
Prócz psychoterapii i farmakologicznego leczenia, ważne jest także wsparcie otoczenia. Rozmowa i poczucie zrozumienia daje olbrzymią ulgę. Daj sobie czas – nie próbuj wyrzucić nerwicy na siłę ze swojego życia, bo takie perfekcjonistyczne podejście może to przynieść skutek odwrotny do zamierzonego. Oswój się z nią – to szczególnie ważne w atakach paniki. Skupiaj się na tym, iż wiesz, że to lęk irracjonalny i pozwól mu trwać a następnie odejść. Skorzystaj z wielu technik relaksacyjnych, które wyciszają układ nerwowy. Pamiętaj o czasie na relaks i regeneracji a także unikaj używek które dają jedynie chwilową ulgę.
