Kwas l-askorbinowy: co to jest, właściwości, dawkowanie, niedobór

Kwas l-askorbinowy to substancja oznaczana na etykietach produktów spożywczych jako E-300. Jako antyoksydant, zapobiega utlenianiu się składników z żywności i zmianie jej koloru. Inhibuje też wzrost mikroorganizmów, dbając o dłuższe zachowanie świeżości. Ma za zadanie również wzbogacić żywność w pewną substancję odżywczą…

A więc co to jest kwas L askorbinowy? Jest to nic innego, jak witamina C – związek o niezwykłej mocy i wszechstronności. Jest nie tylko popularnym składnikiem wielu suplementów diety. To przede wszystkim niezbędny związek chemiczny, odgrywający kluczową rolę w zachowaniu zdrowia i prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Jego obecność w codziennej diecie jest tak ważna, że niedobór tego mikroelementu może prowadzić do poważnych kłopotów zdrowotnych. Tak więc witamina c kwas l askorbinowy i kwas askorbinowy to pojęcia tożsame, używane zamiennie.

W dzisiejszych czasach nasze życie toczy się w ciągłym pośpiechu, a dieta często daleka jest od ideału. W efekcie coraz więcej osób sięga po suplementy diety z kwasem – askorbinowym. Jakie są zatem główne zastosowania tej witaminy? Jakie mogą być objawy jej niedoboru i jak bezpiecznie ją suplementować, by zapewnić sobie optymalny poziom zdrowia i witalności? Zapraszam do lektury naszego artykułu, w którym przybliżymy te zagadnienia, rozwiewając wszelkie wątpliwości związane z kwasem l-askorbinowym.

Spis treści:

Co to jest Kwas L-askorbinowy i jakie ma właściwości
Znaczenie Kwasu L-askorbinowego w organizmie
Zastosowanie Kwasu L-askorbinowego
Objawy Niedoboru Kwasu L-askorbinowego
Suplementacja Kwasem L-askorbinowym
Efektywność różnych form suplementów
Liposomalna witamina C – co to?

kwas l askorbinowy co to

Co to jest Kwas L-askorbinowy i jakie ma właściwości

Kwas L-askorbinowy co to: jest organicznym związkiem chemicznym, obejmującym witaminy z grupy rozpuszczalnych w wodzie. To silny przeciwutleniacz, który neutralizuje wolne rodniki. Tym samym chroni komórki przed uszkodzeniami – a te właśnie uszkodzenia przyspieszają starzenie komórek i narażają na mutacje, skutkujące nowotworami. Jego główną funkcją jest wspieranie syntezy kolagenu, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia skóry, zębów, kości i naczyń krwionośnych. Tak, nie mylimy się, także zdrowia zębów!

Faktem jest, że kolagen kojarzymy z miękką i sprężystą skórą. Jednak stanowi on również jeden z głównych składników budulcowych tkanki łącznej – także w dziąsłach i wokół zębów. Znaczne ilości kolagenu w dziąsłach pozwalają utrzymać je silne i zdrowe. Zdrowe dziąsła są kluczowe dla utrzymania zębów. Stanowią bowiem barierę ochronną przeciwko bakteriom i chorobom, takim jak paradontoza, która może prowadzić do utraty zębów. Kolagen tymczasem jest niezbędny w procesie gojenia ran, a więc również tych w jamie ustnej. Dlatego też po zabiegach dentystycznych, takich jak ekstrakcje zębów czy operacje dziąseł, obecność kolagenu jest niezbędna dla szybkiego i skutecznego gojenia się tkanek. Witamina C pomaga utrzymać zęby na swoim miejscu, zapewniając wsparcie dla struktur, które je otaczają.

Ponadto, witamina C bierze udział w przemianach energetycznych, ułatwia wchłanianie żelaza oraz pełni rolę w produkcji niektórych neuroprzekaźników i hormonów.

Jako witamina rozpuszczalna w wodzie, jest ona wymagana w diecie. Ludzie (podobnie jak niektóre inne gatunki) nie są w stanie syntetyzować jej samodzielnie z powodu braku odpowiedniego enzymu – L-gulonolaktonu oksydazy.

Znaczenie Kwasu L-askorbinowego w organizmie

Jak już wspomnieliśmy, kwas L askorbinowy odgrywa rolę nie tylko jako wspomniany już antyoksydant i składnik niezbędny w syntezie kolagenu – co jeszcze? Kwas L askorbinowy właściwości:

🍋 Jest niezbędny w procesach metabolicznych. Uczestniczy także w syntezie karnityny niezbędnej do transportu kwasów tłuszczowych do mitochondriów, gdzie są one przekształcane w energię.

🍋Witamina C bierze udział w syntezie niektórych neuroprzekaźników, w tym serotoniny z tryptofanu oraz noradrenaliny z dopaminy. Procesy te są niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego i mogą wpływać na nastrój.

🍋Poprawia wchłanianie żelaza, poprzez przekształcanie żelaza niehemowego (roślinnego) z formy trudno przyswajalnej (Fe3+) w formę łatwiejszą do wchłonięcia przez organizm (Fe2+).

🍋Kwas L-askorbinowy ułatwia detoksykację niektórych toksyn i leków w wątrobie, zwiększając ich rozpuszczalność w wodzie. W konsekwencji ułatwia ich wydalenie z organizmu.

🍋Witamina C wpływa także na wzmocnienie ścian naczyń krwionośnych, co zapobiega krwotokom i wspiera układ krążenia.

Zastosowanie Kwasu L-askorbinowego

Kwas L askorbinowy zastosowanie: Z uwagi na wszechstronne działanie, kwas L askorbinowy ma wiele zastosowań – zarówno w suplementach, kosmetykach jak i jako dodatek do żywności. W niniejszym artykule skupiamy się na pozytywnych efektach suplementacji. Kwas L askorbinowy zastosowanie ma w przypadku wielu dolegliwości. Oto niektóre z nich:

Kwas L-askorbinowy a skóra

Kwas L-askorbinowy odgrywa kluczową rolę w kondycji skóry. Jako istotny składnik w produkcji kolagenu, czyli białka fundamentalnego dla elastyczności i jędrności skóry, zapewnia jej gładkość i sprężystość. Zmniejsza też widoczność drobnych linii i zmarszczek, dzięki wzmacnianiu bariery lipidowej skóry, która odpowiedzialna jest za utrzymanie wilgoci i ochronę skóry przed uszkodzeniami. Regularne stosowanie witaminy C w formie serum czy kremu może przyczynić się do rozjaśniania przebarwień i poprawy ogólnej tekstury skóry. Dzieje się tak dlatego, ponieważ hamuje enzym tyrozynazę, który jest odpowiedzialny za produkcję melaniny.

Dodatkowo, ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne, kwas L-askorbinowy pomaga w ochronie przed szkodliwym działaniem promieniowania UV oraz zanieczyszczeniami środowiska, które mogą przyspieszać procesy starzenia. Z uwagi na działanie przeciwzapalne, kwas L-askorbinowy warto suplementować przy stanach zapalnych skóry, jak trądzik i egzema – witamina C może zmniejszyć zaczerwienienia i obrzęki. Kwas L-askorbinowy może regenerować witaminę E (alfa-tokoferol) z jej utlenionej formy. Witamina E to kolejna istotna dla zdrowia skóry witamina, która z witaminą C działa synergicznie.

Częstym nieestetycznym defektem widocznym na skórze są popękane naczynka, tzw. teleangiektazje. Tutaj również kluczowy jest kwas l-askorbinowy. Poprzez wspomaganie produkcji kolagenu, kwas L-askorbinowy pomaga wzmocnić i uelastycznić naczynia krwionośne, co może zapobiegać ich dalszemu pękaniu i wspomagać regenerację istniejących uszkodzeń. Jako antyoksydant chroni także naczynia krwionośne przed uszkodzeniami ze strony wolnych rodników.

witamina c na przeziebienie

Wsparcie układu odpornościowego

Kwas L askorbinowy, czyli witamina C jest powszechnie znana z roli, jaką odgrywa w wspieraniu układu odpornościowego. Ale jakie mechanizmy sprawiają, że kwas L-askorbinowy poprawia odporność?

Jak już wspomnieliśmy, Witamina C jest niezbędna dla syntezy kolagenu, a ten pomaga utrzymać integralność bariery skórnej, chroniąc przed przenikaniem patogenów do organizmu. Wzmacnia również błony śluzowe, które działają jako bariera dla patogenów. Witamina C przyczynia się do ich utrzymania w zdrowiu, co jest ważne w profilaktyce infekcji, szczególnie w układzie oddechowym.

Witamina C jest kluczowym elementem w produkcji białych krwinek, które są pierwszą linią obrony organizmu przed patogenami.

Ponadto, kwas L-askorbinowy wpływa na poprawę działania antygenów i przeciwciał. Tym samym zwiększa efektywność tzw. odpowiedzi immunologicznej. Regularne dostarczanie odpowiednich ilości witaminy C może skutkować krótszym czasem trwania oraz łagodniejszym przebiegiem infekcji. Leukocyty, w tym neutrofile i limfocyty, są kluczowymi komponentami odpowiedzi immunologicznej. Witamina C wspomaga ich produkcję i funkcjonowanie, zwiększając zdolność organizmu do walki z infekcjami. Witamina C może również zwiększać aktywność komórek NK (Natural Killer), które są kluczowe w niszczeniu zakażonych wirusami komórek oraz w zwalczaniu komórek nowotworowych.

Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu, kwas L-askorbinowy chroni komórki układu odpornościowego przed uszkodzeniami. W efekcie komórki te mogą efektywniej zwalczać patogeny.

Poprawiając wchłanialność żelaza, pośrednio wpływa na wzmocnienie odporności, ponieważ żelazo jest kofaktorem wielu enzymów odpowiedzialnych za odpowiedź immunologiczną.

Objawy Niedoboru Kwasu L-askorbinowego

Niedobór kwasu L-askorbinowego w organizmie może prowadzić do szeregu niepożądanych objawów i komplikacji zdrowotnych. Istnieje szereg typowych, jak i mniej popularnych objawów niedoboru witaminy C.

Do najbardziej znanych i kojarzonych z witaminą C należy szkorbut, czyli choroba związana z upośledzeniem syntezy kolagenu w wyniku niedoboru witaminy C. Objawia się krwawieniem dziąseł, osłabieniem i bólem stawów oraz ogólnym osłabieniem organizmu. W wyniku szkorbutu dochodziło niegdyś popularnie do utraty zębów (przypomnijmy sobie wizerunek typowego pirata z czarnymi zębami). Szkorbut jest dziś na szczęście rzadkością w krajach rozwiniętych, niemniej może wystąpić w sytuacji bardzo złej diety lub zaburzeń wchłaniania.

Inne symptomy niedoboru kwasu l-askorbinowego to zwiększona podatność na infekcje, wolniejsze gojenie ran, kruchość naczyń krwionośnych, problemy z suchą i szorstką skórą. Popularnym objawem niedoboru witaminy C jest też zmęczenie, ponieważ jest ona niezbędna dla biosyntezy m.in. adrenaliny i noradrenaliny – hormonów odpowiedzialnych za reakcje “walcz lub uciekaj” i ogólną aktywność organizmu. Niedobór kwasu l-askorbinowego może więc prowadzić do zmniejszonej produkcji tych hormonów, co może skutkować obniżeniem poziomu energii i uczuciem zmęczenia. Zbyt niski poziom witaminy C może prowadzić do anemii z niedoboru żelaza, ponieważ witamina C wspomaga wchłanianie żelaza z pożywienia. Niedobór żelaza także potęguje uczucie zmęczenia.

W bardzo rzadkich przypadkach poważny niedobór witaminy C może nawet wpłynąć na stan rogówki (zmętnienie rogówki oka). Popularne objawy , które mogą wskazywać na konieczność suplementacji witaminy C, to łatwość w powstawaniu siniaków, pękające naczynka i petechie lub czerwone punktowe wybroczyny (patrz: rola witaminy C w zdrowiu układu krwionośnego).

Suplementacja Kwasem L-askorbinowym

Aby uniknąć niedoborów witaminy C, można stosować suplementację kwasem L-askorbinowym. Jest on dostępny w różnych formach, takich jak tabletki, kapsułki, proszki czy płyny. W kwestii dawki, maksymalna dawka dzienna możliwa do przyjęcia bez skutków ubocznych, jest w praktyce indywidualna u każdego czł0wieka. Przyjęło się jednak, że dzienna zalecana dawka wynosi około 75 mg dla kobiet i 90 mg dla mężczyzn. Istnieje pojęcie Górnego Poziomu Tolerowanego Spożycia (ang. Tolerable Upper Intake Level, UL). Według Instytutu Medycyny (IOM) w Stanach Zjednoczonych, UL dla witaminy C dla dorosłych wynosi 2000 mg (miligramów) na dzień. W czasie choroby lub stresu standardowe zapotrzebowanie na witaminę C może oczywiście wzrosnąć. Przy wyborze suplementu zwróć uwagę na jego biodostępność oraz na to, czy nie zawiera niepożądanych dodatków.

Zazwyczaj przyjmując zbyt dużą dawkę witaminy C (powyżej UL), może dojść do biegunki. Witamina C jest rozpuszczalna w wodzie, dlatego organizm pozbywa się jej nadmiaru wraz z moczem. Gdy jednak ilość witaminy C przekracza możliwości przetwarzania przez organizm, może dojść do rozwolnienia. W takiej sytuacji witamina C działa jako środek osmotyczny w przewodzie pokarmowym. Może to przyciągnąć wodę do jelit, powodując biegunkę oraz inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak wzdęcia, gazy, mdłości lub skurcze brzucha.

Przeciwskazania i środki ostrożności

Osoby z chorobami nerek powinny unikać dużych dawek witaminy C, z uwagi na ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych (zwłaszcza u osób z historią kamicy nerkowej lub innych problemów z nerkami). Podobnie osoby z hemochromatozą – to stan, w którym organizm magazynuje zbyt dużo żelaza. Ponieważ witamina C zwiększa wchłanianie żelaza, osoby z tą chorobą powinny unikać wysokich dawek witaminy C. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna czy inne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, to kolejne podstawy do ostrożności, ponieważ witamina C może potęgować nieprzyjemne objawy tych schorzeń. Osoby z cukrzycą muszą mieć na uwadze, że wysokie dawki witaminy C mogą wpływać na pomiary glukozy we krwi.

Efektywność różnych form suplementów

Efektywność suplementów witaminy C może się różnić w zależności od ich formy. Kwas L-askorbinowy w postaci kapsułek czy tabletek jest dobrze przyswajalny, lecz osoby z wrażliwym żołądkiem mogą odczuwać dyskomfort. Proszki, które rozpuszcza się w wodzie, czy liposomalne formy witaminy C, charakteryzują się wyższą biodostępnością i są lepiej tolerowane przez układ pokarmowy. Jak w przypadku każdego suplementu, istotna jest regularność przyjmowania witaminy C i zwracanie uwagi na odstępy czasowe między przyjmowaniem witaminy C a leków, które mogą wchodzić z nią w interakcje. Witaminę C można przyjmować zarówno na czczo, jak i z posiłkiem. Niemniej przyjmowanie witaminy C z posiłkiem może zmniejszyć potencjalne podrażnienie żołądka i poprawić absorpcję. Zwłaszcza, jeśli posiłek zawiera tłuszcze, które mogą pomóc w absorpcji witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamina C jest rozpuszczalna w wodzie, ale pewne formy esterowe mogą być lepiej wchłaniane z tłuszczami).

Pamiętaj także, że suplementacja powinna być uzupełnieniem zdrowej diety, a nie jej zamiennikiem. Staraj się spożywać dużo owoców i warzyw bogatych w witaminę C, które dostarczają również innych cennych składników odżywczych i błonnika.

Liposomalna witamina C

Liposomalna witamina C to forma witaminy C, która została zamknięta w liposomach. To małe pęcherzyki stworzone z fosfolipidów, podobnych do tych, które naturalnie tworzą błonę komórkową w ciele człowieka. Ta metoda dostarczania ma na celu zwiększenie biodostępności witaminy C. Biodostępnością określa się stopień szybkości, z jaką substancja czynna jest absorbowana do krwiobiegu i dociera do miejsc, gdzie jest potrzebna.

Liposomy mogą właśnie ułatwić przenikanie witaminy C przez błony komórkowe, dzięki czemu więcej witaminy może być wchłonięte do krwiobiegu. Dodatkowo chronią kwas l-askorbinowy przed degradacją w przewodzie pokarmowym, co jest możliwe dzięki ich strukturze pokrywającej witaminę. Dzięki temu więcej witaminy C unika rozkładu przez kwas żołądkowy i enzymy trawienne, a tym samym może być dostarczone do komórek. Liposomalna forma może także utrzymywać się dłużej w organizmie niż zwykła witamina C.

Co istotne, Liposomy zmniejszają też bezpośredni kontakt witaminy z błoną śluzową żołądka. Dlatego liposomalna witamina C nie podrażnia żołądka. W efekcie możliwe jest przyjmowanie wyższych dawek witaminy C bez niepożądanych efektów ubocznych, takich jak biegunka, która może wystąpić przy dużych dawkach konwencjonalnej witaminy C.

Liposomalna Witamina C Dr Ewa Dąbrowska to wysoko przyswajalny kwas l-askorbinowy. Dzienna dawka (1 kapsułka) pokrywa 625% referencyjnych wartości spożycia. Wegańska kapsułka z hydroksypropylometylocelulozy jest przystępna dla wegan i wegetarian, oraz osób w ścisłej fazie postu warzywno-owocowego Dr Ewy Dąbrowskiej. Kapsułki te są bardziej odporne na zmiany temperatury niż popularnie stosowana w kapsułkach żelatyna.