- Nie masz aktualnie nic w koszyku
Zobacz nasze bestsellery!
Katarzyna Rzeczkowska Posted on Co to jest jest tężyczka?
Tężyczka – niecharakterystyczne objawy tej mało znanej “choroby” sprawiają, że często mylimy ją z depresją i nerwicą lękową. Z uwagi na objawy z pogranicza neurologii, psychiatrii i psychologii, ciężko ją rozpoznać. To niesłychane, jak niedobory podstawowych witamin i minerałów mogą wpływać na nasze zdrowie – także psychiczne. Tężyczka to nie choroba, a zespół objawów chorobowych, charakteryzujących się nadpobudliwością nerwowo-mięśniową, uczuciem lęku, czy zaburzeniami rytmu serca. Przypadłość ta może występować w formie jawnej lub utajonej. Jak więc rozpoznać tężyczkę?
Spis treści:
Objawy tężyczki
Przyczyny tężyczki
Leczenie tężyczki
Tężyczka a suplementacja
Profilaktyka tężyczki – zapobieganie tężyczce
Tężyczka objawy. Jak rozpoznać tę chorobę?
Objawy tężyczki mogą być łatwo mylone z atakami nerwicy lękowej, ponieważ przykładowymi jej manifestacjami są stany lękowe, objawiające się uczuciem duszenia lub nieuzasadnionego strachu z podwójnym widzeniem i światłowstrętem. Pojawia się także kołatanie serca i przyspieszone tętno, typowe dla ataków nerwicy. Atakom towarzyszy nadmierna potliwość, drżenie rąk i kłucie w klatce piersiowej, a także drętwienie twarzy i języka. U osób które dodatkowo cierpią na choroby tarczycy, cukrzyce lub astmę oskrzelową, mogę pojawić się kłopoty z pamięcią i zasypianiem.
Do pozostałych charakterystycznych objawów należą także duszność spoczynkowa, hiperwentylacja z charakterystycznym ziewaniem, oraz napadowe zasłabnięcia wraz z uczuciem mającego nastąpić omdlenia. Do tego problemy z mową – zacinanie się, osłabienie siły głosu, drażliwość.
Występują także objawy narządowe, takie jak skurcze mięśni (przeważnie łydek i stóp), oraz drętwienie i mrowienie kończyn. Dokuczliwe są również bóle i zawroty głowy z migrenami. Może pojawiać się ziębnięcie i sinienie kończyn. Na tężyczkę najczęściej chorują osoby wrażliwe, ponieważ ich odporność na stres jest bardzo mała (a stres jest czynnikiem powodującym niedobory m.in. magnezu) oraz osoby drażliwe i skłonne do płaczu. Do tej grupy należy zaliczyć perfekcjonistów i pracoholików.
Przyczyny tężyczki. Co powoduje rozwój choroby?
Tężyczka może mieć różne przyczyny, często kilka wzajemnie napędzających się. Głównym powodem tężyczki jest zbyt niski poziom wapnia, któremu często towarzyszy niedobór magnezu oraz potasu. Niedobór wapnia, czyli hipokalcemia występuje, gdy stężenie wapnia w surowicy wynosi mniej, niż 2,25 mmol/l. Co istotne, zdarza się że całkowity poziom wapnia w surowicy jest prawidłowy, ale poziom wapnia zjonizowanego jest za niski.
Przyczyny tężyczki jawnej
Forma jawna tężyczki spowodowana jest zakłóceniami hormonalnymi, najczęściej po chirurgicznym usunięciu przytarczyc i w trakcie schorzeń autoimmunologicznych, które prowadzą do zaburzeń przytarczyc. Są one istotne, ponieważ wytwarzają hormon parathormon (PTH). W sytuacji, gdy poziom wapnia we krwi spada, hormon ten ma za zadanie podnieść go, poprzez uwalnianie jego zapasów z kości, zwiększenie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i zwrotne wchłanianie wapnia w nerkach. Zaburzenia hormonalne mogą też wystąpić w wyniku zaniku grasicy i innych schorzeń powodujących hiperkalcemię, oraz w wyniku stosowania leków moczopędnych. Objawy tężyczki jawnej występują w formie ataku, który objawia się postępującym mrowieniem i drętwieniem całego ciała oraz skurczami dłoni i stóp. Podczas takiego może mieć miejsce nawet utrata przytomności. Bardzo rzadko dochodzi też do skurczu krtani, a w efekcie problemów z oddychaniem. W takiej sytuacji konieczne jest wezwanie karetki.
Tężyczka utajona – przyczyny
Forma utajona tężyczki – spazmofilia, nie manifestuje się skurczami mięśni, a jedynie pewną nadpobudliwością. Jednak skurcze mięśni może wywołać niewielki bodziec zewnętrzny, jak zmiana pH organizmu. W tej wersji tężyczki, objawy mogą być związane z niedoborami magnezu i potasu przy prawidłowym stężeniu wapnia. Wtedy istniejące zaburzenia elektrolitowe nie są bezpośrednio przyczyną ataków, a są one prowokowane przez inne czynniki. Przykładem jest zasadowica oddechowa w wyniku hiperwentylacji. Jak wiadomo, hiperwentylacja występuje przy atakach nerwicy lękowej, więc może ona dodatkowo nasilać objawy tężyczki. Na tężyczkę utajoną cierpią osoby chwiejne emocjonalnie, neurotyczne, czy perfekcjoniści. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów tężyczki, skupiają się na nich na tyle mocno, że w wyniku np. ataku paniki i hiperwentylacji jeszcze bardziej pogłębiają ten stan. W efekcie wytwarza się tzw. błędne koło.
Leczenie tężyczki. Metody i strategie terapeutyczne
Aby zdiagnozować tężyczkę i jej rodzaj, warto zacząć od badań krwi. To właśnie one umożliwią określenie poziomu niedoboru wapnia, magnezu i potasu, które zaburzają równowagę elektrolitową organizmu, powodując tężyczkę. Jest ona mimo badań ciężka do zdiagnozowania. Czasami nasilenie objawów jest nieadekwatne do poziomu niedoboru. Zdarza się także, że nie ma żadnych „fizycznych” podstaw do wystąpienia tężyczki, a objawy jednak się pojawiają.
Badanie elektromiograficzne (EMG), tzw. próba tężyczkowa to najczulsze badanie wykrywające nadpobudliwość nerwowo-mięśniową. Jeśli wynik badania jest dodatni, pacjent kierowany jest do endokrynologa, który zdiagnozuje problem hormonalny powodujący objawy tężyczki i zaleci odpowiednie leczenie. W przypadku tężyczki utajonej, zaleca się też wykonanie elektrokardiogramu (EKG) i elektroencefalogramu (EEG). Tężyczka to ciężki orzech do zgryzienia dla lekarzy, ponieważ objawy różnią się w zależności od jej formy. Dodatkowo, mogą wystąpić tylko wybrane objawy, które są wspólne dla wielu schorzeń. Na podstawie wyników badań lekarz musi stwierdzić, czy jest to tężyczka, nerwica lękowa a może nawet padaczka.
Jeśli diagnoza brzmi: tężyczka, czas na odpowiednie leczenie. Podstawą jest unikanie substancji wypłukujących wapń i magnez, oraz ograniczających ich wchłanianie. Taką substancją są fosforany, wiążące wapń, w wyniku czego jest on słabo przyswajalny. Fosforany znajdują się w produktach wysoko przetworzonych jak napoje, coca-cola, mocno konserwowane wędliny itp. Podobnie działają szczawiany. Należy dbać o higienę snu, redukować stres, unikać nadmiernego picia kawy, herbaty i alkoholu. Podstawą jest dostarczanie w diecie odpowiedniej ilości wapnia, magnezu i potasu. Ważna jest także witamina D, której niedobór ma aż 90% Polaków. Jest ona odpowiedzialna za prawidłową gospodarkę wapniową w organizmie. Jej niedobór może znacznie utrudniać utrzymanie poziomu wapnia na odpowiednim poziomie. W przypadku tężyczki utajonej ważna jest też opieka psychologiczna, która pomoże zmniejszyć częstotliwość napadów lękowych “nakręcających” objawy tężyczki.
Tężyczka – suplementacja. Rola suplementacji w leczeniu tężyczki
Jeśli dotknęła Cię tężyczka, suplementacja jest niezbędna. Najważniejsze suplementy diety które łagodzą objawy tężyczki to minerały: wapń, potas, magnez oraz witamina D3, odpowiedzialną za prawidłową gospodarkę wapniową organizmu. Jest ona kluczowa także dla naszego samopoczucia, a objawy niedoboru często manifestują się stanami depresyjnymi. Przy odpowiednim poziomie witaminy D łatwiej jest zapanować nad atakami lękowymi, pogłębiającymi objawy tężyczki. Tak więc te 4 suplementy działają ze sobą synergicznie. Form magnezu jest wiele, najlepiej przyswajalne są jabłczan i cytrynian (o ile nie ma się tendencji do biegunek). Wchłanianie magnezu poprawia także witamina B (głównie B6), która jest kofaktorem poprawiającym jego wchłanianie. Witaminy z grupy B są także kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, który zdecydowanie potrzebuje wsparcia w toku tężyczki.
Zapobieganie tężyczce. Sposoby profilaktyki i dbania o zdrowie
Nasz styl życia i kondycja psychiczna ma niebagatelny wpływ na zaistnienie tężyczki. Jeśli nasz organizm jest przeciążony, bo żyjemy w przewlekłym stresie, nie śpimy, pijemy hektolitry kawy i odżywiamy się bezwartościowo, pomagamy tężyczce się ujawnić. Stres powoduje także ataki lękowe z hiperwentylacją, która “nakręca” tężyczkę utajoną. Stres jest także bodźcem zwiększającym zapotrzebowanie organizmu na magnez i powodującym jego niedobory. Z kolei niedobór magnezu zwiększa podatność na stres, tworząc błędne koło. Osoby które przetrenowują się, także narażają organizm na przewlekły stres psychiczny i oksydacyjny. W sytuacji aktywności fizycznej, organizm narażony jest szczególnie na utratę elektrolitów. Nie dbanie o ich uzupełnianie, brak odpowiedniego nawodnienia, nieprawidłowa technika oddychania przy wysiłku fizycznym – elementy te są kluczowe dla pojawienia się tężyczki.
W przypadku tężyczki ciężko stwierdzić co było pierwsze – problemy z gospodarką wapniową czy napięcia psychiczne zaburzające tę gospodarkę, jednak jedno nie wyklucza drugiego. Dlatego tak ważna jest zdrowa, zbilansowana dieta, suplementacja i redukcja stresu w codziennym życiu.
